Vücudumuz, yapısı gereği stresten hoşlanmaz. Öte yandan, stres günlük hayatımızın bir parçası olmuş durumda. Fiziksel veya zihinsel stres yaşadığımız durumlarda vücutta inflamatuvar sitokin denilen, alevlenmeye sebep olan birtakım proteinler salgılanır. Salgılanan bu proteinler, bağışıklık sistemini devreye sokarak inflamasyon üzerinden stresle mücadele etmemizi sağlar. Yapılan araştırmalara göre, kronik inflamasyonun mutlipl skleroz (MS), anksiyete ve yüksek tansiyon gibi birçok hastalıkla ilişkisi olduğu saptanmıştır.
Tüm bunların yiyeceklerle ilgisi, bağışıklık sistemimizin tepkilerinin ve inflamasyonun kontrol altına alınmasına yardımcı organlarımız arasında bağırsaklarımızın da olmasıdır. Aynı zamanda, beyne giden ya da beyinde üretilen bağırsak hormonları odaklanma, anlama, bilgiyi işleme ve doyduğumuzu anlama gibi zihinsel becerilerimizi de etkiler. Beyin fonksiyonlarına iyi gelen yiyecekler, aynı zamanda antioksidan, faydalı yağ, vitamin ve mineral açısından da zengindir.
Her işte yaratıcı olmak ve beynimizi kullanmak gerekir beki ama mimar, reklamcı veya fotoğrafçı gibi işinin neredeyse tamamını beyin gücüyle yapanlar için zihin açan yiyecekleri sıraladık.
1)Avokado
“Refika’nın Mutfağı”nın kurucusu Refika Birgül, yabancı topraklardan gelip ülkemizde bol bol üretimi yapılan avokado için “yabancı damat” diyor. İçinde bulunan yağ miktarından dolayı kimi zaman adı kötüye çıksa da avokado, yiyebileceğiniz en faydalı meyvelerden; zira mevzubahis yağlar, kan şekerimizi dengede tutan ve cildimizin parlamasını sağlayan faydalı yağlardır.
Avokado, içinde bulunan K vitamini ve folik asit sayesinde, beyinde kan pıhtılaşmasını engellemeye yardımcı olarak inme riskini azaltır. Aynı zamanda, hafıza ve konsantrasyon gibi zihinsel fonksiyonların gelişmesini sağlar. Eğer hafızanızı çok kullandığınız veya yoğun konsantrasyon gerektiren bir işte çalışıyorsanız, bol bol avokado tüketmek sizin için faydalı olacaktır.
2)Pancar
Kim derdi ki rakı sofralarının daimi üyelerinden pancar, tüketebileceğiniz en besleyici bitkilerden biri olsun! Seveni kadar sevmeyeni de çok olan bu mor renkli kök sebze, beyne giden kan akışını hızlandırarak zihinsel performansımızı artırıyor. Hal böyle olunca, “Acaba bu yüzden mi rakı masasında pancarları yiyip yiyip ülkeyi kurtarıyoruz?” diye düşünmeden edemiyoruz.
3)Yaban Mersini
Yaban mersini de kendi küçük, faydası büyük meyvelerden. Vitamin C, vitamin K ve lif yönünden zengin olan yaban mersini, antioksidan bakımından da en zengin yiyeceklerden. İçerdiği galik asit sayesinde, beynimizi dejenerasyon ve strese karşı koruyan bir kalkan görevi görür. Stresimizin tamamından yaban mersini yiyerek kurtulmamız mümkün değil belki ama yine de sağlıklı beslenmek ve stresin beynimizde yarattığı olumsuz etkilere karşı mücadele etmek için tercih edebileceğimiz meyveler arasında yer alıyor.
4)Kemik Suyu
Osmanlı ve Türk mutfağında önemli bir yere sahip olan kemik suyu, bağırsaklarımız ve dolayısıyla beynimiz için en faydalı besin dersek yanılmış olmayız. Bağışıklık sistemini güçlendirmekten bağırsak hastalıklarını önlemeye, eklem sağlığından gıda zehirlenmelerini tedavi etmeye kadar birçok faydası var. İçeriğinde bulunan yüksek miktarda kollajen sayesinde, bağırsak inflamasyonunu engeller, aminoasitler sayesinde bağışıklık sistemimizin düzgün çalışmasını sağlar ve hafızamızı güçlendirir. Uzun lafın kısası, kemik suyu tüketmemek için hiçbir sebep yok.
5)Brokoli
Faydalı yiyecekler derlemesi yapılır da brokoli unutulur mu hiç. Boşuna dememişler anneler her şeyin en iyisini bilir diye. Bize zorla da olsa brokoli yedirirken, içinde bulunan K vitamini ve kolin sayesinde keskin bir hafızaya sahip olmamıza katkıda bulunduklarını biliyorlar mıydı acaba? Bir tabak brokolide bulunan C vitamininin, günlük ihtiyacımızın %150’sini (evet, doğru okudunuz) karşılaması, zengin lif içeriği sayesinde çabuk doymamızı sağlaması da cabası. Şimdi bir daha düşünün, anneniz size brokoli yedirmeye çalıştığında burun kıvıracak mısınız? 🙂
6)Kereviz
İçerdiği kalori bakımından fakir, besin maddeleri açısından zengin olan kereviz konusunda, tıpkı brokolide olduğu annelerimize güvenmeliyiz. İçeriğinde bulunan antioksidanlar ve polisakkaritler, doğal bir anti-inflamatuvar görevi görür ve inflamasyona bağlı oluşan eklem ağrıları veya irritabl bağırsak sendromu gibi rahatsızlıklara karşı mücadele verir. Kerevizi sevin, yiyin, yedirin.
7)Fasulye
Mutfaklarımızda önemli bir yere sahip olan fasulyeler de zihin açan yiyecekler arasında. Ekonomik olması açısından da iyi bir tercih olan bu besin, kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı oluyor. Beynimiz her ne kadar glikoza bağımlı olsa da kendi şeker depolayamaz. Bu yüzden, şeker ihtiyacını dış kaynaklardan elde eder ve fasulyeler beyin fonksiyonlarımızın düzgün çalışması için gereken bu ihtiyacı karşılayabilecek besinlerdendir.
8)Bitter Çikolata
Tatlı severleri buraya alalım, iyi haberlerimiz var. Çikolata da beynimize iyi gelen yiyeceklerden. Tabii ki her çikolata değil. Marketlerde gördüğümüz çikolataların birçoğu işlenmiş sağlıksız gıdalardır. Zihin açan bir çikolata yemek istiyorsanız, sütlü ve beyaz çikolatalardan uzak durmalısınız. Kural aslında basit, çikolata ne kadar koyu renkse o kadar faydalıdır. Bu faydalarının arasında ise tansiyonu düşürmek ve kalp ile beyne giden kan akışını artırmak vardır. Beynimize daha çok kan giderse ne olur? Tabii ki zihnimiz açılır.
9)Yumurta Sarısı
Eğer siz de yumurtayı çok seviyorsanız ama kolesterol korkusuyla sarısını yemiyorsanız, daha da kötüsü yumurtayı tamamen hayatınızdan çıkarttıysanız, sizin için üzgünüz çünkü son yapılan araştırmalar yumurtanın kolesterole bir etkisinin olmadığını, hatta iyi kolesterolü artırdığını göstermiştir. Eğer hamileyseniz, bebeğinizin beyin gelişimi için faydalı kolinler içeren yumurta sarısı yemek iyi bir seçim olabilir. Yumurta sarısı, aynı zamanda, birtakım kimyasalları parçalayarak mutluluk hormonu üretimini de artırır. Evet evet, yumurta sarısı zihin açtığı gibi mutluluk da verir!
10)Sızma Zeytinyağı
Akdeniz mutfağının olmazsa olmazı sızma zeytinyağı da beynimiz için çok faydalı besinlerden biri. İçerdiği güçlü antioksidanlar sayesinde, öğrenme becerimiz ve hafızamız gelişir. Öte yandan, zeytinyağı yüksek sıcaklıklarda özelliğini kaybettiği için, uzmanlar tam fayda sağlamak isteyenlerin zeytinyağını soğuk veya oda sıcaklığında tüketmesi gerektiğini söylüyor. Unutulmaması gereken bir diğer önemli bilgi ise zeytinyağının da bir yağ olduğu ve çok fazla miktarda tüketilmesinin faydadan çok zarar sağlayacağıdır. Yani siz siz olun, her şey gibi zeytinyağını da kararında tüketmeye özen gösterin.
11)Yeşil Yapraklı Sebzeler
Ispanak ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler, demansa yakalanma riskini azaltıyor. 950 yaşlıyla 5 sene boyunca yapılan araştırmada, günde bir veya iki defa yeşil yapraklı bitki yiyenlerin beyin fonksiyonlarında gerilemenin yavaşladığı keşfedilmiş. Görünüşe bakılırsa Temel Reis ıspanak yerken sadece kaslarını geliştirmiyor, zihnini de açıyormuş.
12)Taze Demlenmiş Çay
Evet, doğru okudunuz. Kültürümüzün en önemli parçalarından biri olan çay da zihin açıyor. Günde iki-üç fincan taze demlenmiş çay, içinde bulunan kafein sayesinde beyin fonksiyonlarımızı güçlendirerek hafızamızın gelişmesini ve daha kolay odaklanmamızı sağlar. Tabii ki taze çay kullanmak daha iyiyse de poşet çaylar da kabul görüyor. Bu yazıyı okuduktan sonra yerinizden kalkıp su kaynatmaya gittiğinizi görür gibiyiz.
13)Somon
Somonun ülkemizde pahalı bir besin olduğunu kabul ediyoruz ama o kadar çok faydası var ki fırsat buldukça mutlaka yenmesi gerekiyor. İçinde bulunan omega-3 sayesinde beynin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlıyor ve hafızamızı geliştiriyor. Eğer çocuk sahibiyseniz, beyin gelişimi için somon yedirmek de şüphesiz doğru bir karar olacaktır.
14)Nar
Nar, tahminen birçoğumuzun hayatında “Pazardan aldım bir tane, eve geldim bin tane” bilmecesiyle girmiştir. Sadece kendisini yiyebildiğimiz gibi salatalardan tatlılara kadar birçok farklı tarifte de kullanabileceğimiz bu meyve, antioksidan bakımından zengin yapısıyla, serbest radikallerin beyne zarar vermesini engeller. Diğer bir deyişle, beyninizi seviyorsanız, bol bol nar tüketmeye bakın.
15)Ceviz
Cevizi yazmazsak olmazdı elbette. Şekil olarak da beyne benzeyen ceviz, her gün birkaç tane tüketildiğinde zihin sağlığını korumaya yardımcı olur. İçerdiği antioksidanlar, vitaminler ve mineraller sayesinde algılarımızın daha açık olmasını sağlar ve bizi Alzheimer hastalığından korur.